Op weg naar een transparanter en uniformer beeld van de sector op het gebied van cultuur, is de werkgroep kwaliteitsgerichte cultuur (een samenwerking tussen de NBA, SRA en accountantsorganisaties, maar ook experts van buiten de sector) begonnen met een inventarisatie van wat zo'n cultuur precies inhoudt. Zonder afspraken hierover was het volgens de werkgroep lastig een beeld te creëren waar de sector iets mee kan. Op basis van de inventarisatie introduceert de werkgroep vandaag zogenoemde 'bouwstenen'.

Het doel was aanvankelijk te komen tot een definitie van kwaliteitsgerichte cultuur, maar gaandeweg bleek een definitie te beperkend. De werkgroep heeft toen besloten met bouwstenen te werken, om zo te voorkomen dat er één cryptische zin is die in de praktijk weinig nut heeft. Om echt tot verdieping te komen acht de werkgroep het beter met een aantal elementen te werken, die samen bijdragen aan de juiste cultuur.

Drie niveaus

De werkgroep is gestart met een inventarisatie om de vraag te beantwoorden welk gedrag en welke mindset ondersteunend is aan kwaliteit. Uit de verschillende onderzoeken en root cause analyses (bij oob's, niet oob's, young professionals en de werkgroep Continuïteit) heeft de werkgroep naar eigen zeggen een duidelijk beeld opgehaald.

Bij de inventarisatie is gekeken naar sociaal-maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, met aandacht voor ethiek en het moreel kompas. Om een kwaliteitsgerichte cultuur nu én in de toekomst te kunnen garanderen, vond de werkgroep het beeld van de huidige situatie niet voldoende. Daarom is ook nagedacht over toekomstige ontwikkelingen, en het effect daarvan op de gecontroleerde en de werkzaamheden van de accountant. De bouwstenen die hieruit voortkwamen zijn uitvoerig getoetst bij zowel accountants, als stakeholders.

In de bouwstenen onderscheidt de werkgroep drie niveaus: Individuele Mindset en Gedrag, Symbolen en Beslissingen, en Structuren en Processen. Die bouwstenen grijpen in op verschillende niveaus; op de personen zelf, het grotere geheel van organisatie en maatschappij, en de psychologische processen die aan alles ten grondslag liggen. Dat laatste is volgens de werkgroep en psychologische inzichten van onder meer buiten de sector belangrijk om de andere twee niveaus goed te begrijpen.

Feedback

De werkgroep hoopt dat er vanuit de sector veel feedback komt. "De bouwstenen zijn dynamisch. We zien kwaliteitsgerichte cultuur als een iteratief proces, waarbij we steeds verder komen, onder meer door feedback uit de praktijk. We zijn nu sinds 2014 als sector aan de slag met dit onderwerp en de spade gaat steeds dieper. Deze werkgroep moet dat proces nog meer verankeren en versnellen", aldus de werkgroep.

De komende tijd worden de bouwstenen uitgebreid onder de aandacht gebracht binnen de sector. Hierbij reikt de werkgroep ook handvatten aan, die accountants kunnen helpen bij het vormgeven van de bouwstenen in de eigen praktijk, met als doel het daadwerkelijk verankeren van de kwaliteitsgerichte cultuur in de sector.