NBA publiceert uitkomsten waardenonderzoek onder leden en trainees

Accountants hechten steeds meer belang aan het leveren van een maatschappelijke bijdrage. Ze zijn minder gericht op klanttevredenheid of de commerciële prestaties van de eigen organisatie, blijkt uit het cultuuronderzoek.

Het onderzoek werd opgezet nadat eerdere oorzakenanalyses hadden aangetoond dat cultuur en gedrag een belangrijke voedingsbodem vormen voor kwaliteits-, fraude- en continuïteitsproblemen. Via een waardenonderzoek onder leden en trainees zijn hun persoonlijke waarden in kaart gebracht, evenals hun opvattingen over de huidige en de gewenste cultuur binnen het accountantsberoep.

Het onderzoek is verricht onder 17.732 accountants en trainees. De respons was met 9,9 procent hoog, in vergelijking tot het gangbare gemiddelde van circa vijf procent.

Brede rolopvatting

Ook is deskresearch gedaan naar de ontwikkeling van de beroepscultuur sinds 2014 en zijn meerdere rondetafelbijeenkomsten gehouden met groepen leden en vertegenwoordigers van het maatschappelijk verkeer. Daaruit blijkt dat de samenleving een bredere rolopvatting van de accountant verlangt. 
De uitkomsten zijn van toepassing voor accountants in alle functies, zij het met lichte accentverschillen. Voorts levert het een bijdrage aan het onderzoek van de Kwartiermakers toekomst accountancysector, die op 21 november met hun eindrapportage komen. Daarom presenteren de onderzoekers aparte analyses van de beroepscultuur in de accountancy als geheel en in het Wta-domein. 

Klanttevredenheid

In de huidige cultuur is 'klanttevredenheid' nog een belangrijke waarde, blijkt uit het onderzoek. In de gewenste cultuur maakt dat uitgangspunt ruimte voor ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid’. Dat past bij de maatschappelijke rol van de accountant.

Maar de veranderde verhouding tot de opdrachtgever vertaalt zich nog niet in de relaties die daarbij horen en de wijze van samenwerking en interactie. Op dat gebied ontbreekt het aan een gemeenschappelijk begrippenkader, wat aangeeft dat accountants nog te weinig concrete invulling kunnen geven aan de gewenste rol. 

Regeldruk

‘Regeldruk’ staat als enige beperkende waarde in de top 10 van de huidige cultuur. Dat betekent dat accountants veel last ervaren van de veelheid aan regels, procedures en protocollen.

Uit een vergelijkende analyse blijkt ook dat accountants meer regeldruk ervaren dan professionals uit andere gereguleerde beroepsgroepen.

Vervolgtraject

De uitkomsten van het onderzoek en de gemaakte analyses leveren vertrekpunten voor het vervolg van het cultuurprogramma, de 'bevorderingsfase'. Bij dat vervolg staan drie doelen centraal:  

• Invulling geven aan de gewenste maatschappelijke verantwoordelijkheid van de accountant, door verdieping van rol en rolopvatting;
• Het versterken van de kwaliteit van samenwerking en interactie, leidend tot betere analyse en oordeelsvorming;
• Vermindering van de regeldruk voor accountants.  
  Om het cultuurprogramma te laten slagen is het van belang dat alle betrokken partijen, waaronder ook externe stakeholders, het programma steunen en dragen.