NBA heeft handschoen kwartiermakers ‘met voorrang’ opgenomen

“In het algemeen kunnen wij u melden, dat de NBA de handschoen, die de Kwartiermakers ons toewierpen, met voorrang heeft opgenomen”, zo stelt de beroepsorganisatie in een uitgebreide brief met bijlagen aan de minister.

De NBA vindt het belangrijk dat alle betrokken organisaties “elkaar de tijd gunnen om te kunnen voldoen aan de nieuwe wetgeving en belangrijk is dat alle partijen elkaar aanmoedigen om deze in onze ogen uiterst belangrijke wetgeving juist en effectief toe te passen”.

Geen checklist

De beroepsorganisatie wil de vele aanbevelingen van de kwartiermakers “niet zien als een checklist”, want het verbeteren van de sector gaat verder “dan het simpelweg afvinken van een lijst met punten”. Aan kwaliteit moet continu gewerkt worden, aldus de NBA, en vooral door accountants.

Door alle gesprekken met betrokken partijen heeft de NBA ervaren dat het voor derden, ondanks de rapportages die er door en over de beroepsgroep worden opgesteld, niet altijd voldoende duidelijk is hoe de sector ervoor staat. “Een breed overzicht is nergens te vinden”, daarom wil de NBA de voortgang ook op een andere manier inzichtelijk maken; hoe, daarover wordt nog nagedacht.

In de bijlage bij de brief aan de minister hanteert de NBA de indeling van de kwartiermakers uit hun slotrapportage.

AQI’s

De NBA gaat uitgebreid in op de eerder opgestelde set van audit quality indicators (AQI’s), die nog altijd wacht op wetgeving. Eerder was de bedoeling dat de zes oob-accountantsorganisaties eind 2024 hun AQI’s zouden publiceren. Maar twee van die zes stellen dat hun de interne systemen de gevraagde informatie voor die AQI’s nog niet kunnen opleveren. Dat er dit jaar geen rapportage komt van de AQI’s betekent echter niet dat de implementatie ervan stil staat, aldus de NBA. De beroepsorganisatie ziet dat informatie over de sector versnipperd en moeilijk te vinden is en wil daarom de beschikbare informatie op een centrale plek samenbrengen en leesbaar maken. Dat project ‘Staat van de sector’ start in 2025 en moet stakeholders helpen op basis van feiten en cijfers een inhoudelijk gesprek te voeren over de staat en kwaliteit van de sector in de brede zin. De NBA stelt verder “terughoudend” te zijn met het overnemen van de aanbeveling om accountants uitsluitend te belonen op basis van kwaliteitscriteria.

De NBA vraagt bij de minister aandacht voor het programma Beroepscultuur en de reeks impactdebatten die momenteel worden georganiseerd; de eerstvolgende is op 9 december, in aanloop naar de ledenvergadering. Ook is een ‘community van experts’ gevormd: medewerkers die binnen kantoren sleutelfuncties vervullen op het gebied van cultuur en gedrag.

Het creëren en borgen van de juiste omgevingsvoorwaarden is ook onderdeel van een bestuurlijk convenant tussen kantoren, SRA en NBA. Maar de besprekingen hierover vragen meer tijd, “vanwege verschil van inzicht over de beoogde werking van het convenant”, zo schrijft de NBA.

Geheimhouding en fraude

De NBA heeft in 2024 onderzoek gedaan naar het optreden van de accountant in de aandeelhoudersvergadering van alle Nederlandse beursfondsen van 2023. Daaruit bleek dat accountants tijdens hun presentatie in de AvA inmiddels vaker aandacht besteden aan onderwerpen als fraude, continuïteit en duurzaamheid.

Over het thema fraude zijn eerder zeven aanbevelingen door de kwartiermakers gedaan, waarin ook de NBA een rol vervult. De transparantie over de frauderisicoanalyse en de uitgevoerde werkzaamheden is toegenomen, aldus de NBA. Ook heeft de Nederlandse rapportageverplichting op het gebied van fraude internationaal aandacht en navolging gekregen, zo lijkt het.

Volgens de beroepsorganisatie zijn er geen belemmeringen voor accountants om meer transparantie te betrachten over hun bevindingen. “De NBA zal beroepsgenoten stimuleren om van die mogelijkheden zo nodig gebruik te maken.” Maar bij het opzetten van een pool van te detacheren fraudespecialisten ziet de NBA geen rol voor zichzelf. Het past niet binnen de taken van een publiekrechtelijke beroepsorganisatie en zou betekenen dat de NBA zelf ook vergunninghouder zou moeten worden, “hetgeen wij onwenselijk achten”.

Beroepsprofiel en PE

In 2024 is de NBA gestart met het strategisch meerjarenprogramma 'Herijking Beroepsprofiel’, wat uiteindelijk moet resulteren in herijkte beroepsprofielen van accountants die in lijn zijn met de toekomstbestendige rolopvatting en met wettelijke vereisten. Gewerkt wordt aan een nieuwe verordening; gezien de gewenste snelheid komt het kernteam hiervoor met een voorstel dat binnen de huidige wettelijke kaders blijft.

De NBA heeft onlangs een evaluatie van het PE-systeem afgerond. Daaruit blijkt dat de nieuwe systematiek werkt, maar een deel van de leden voelt zich nog onzeker of ze genoeg doen en de juiste leervormen kiezen. Het NBA-bestuur bepaalt in 2025 hoe verder invulling gegeven zal worden aan de uitkomsten van de evaluatie, “waarbij de verworven inzichten naar aanleiding van examenfraude in de sector meegenomen worden”.