Wanneer heb jij duurzaamheid in je werk opgepakt?

"In 1992 mocht ik samenwerken met, volgens mij, de eerste milieu-accountant van Nederland; Paul van Beers. Samen deden we onderzoeken in het kader van fusie en overname. Zowel voor de waardebepaling maar ook vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid; kritisch naar de milieu aspecten."

Zaten mensen daar al op te wachten?

"Het brede besef is verder ontwikkeld maar je ziet de ESG van duurzaamheid al terug in een principe uit de jaren '80; Triple Bottom Line Reporting. Dus rapporteren over Social, Environmental en Economic. Nu hebben we het over ESG of duurzaamheid, in de kern verschilt het niet veel."

"Vond het ook altijd logisch om dat principe toe te passen. Het sloot aan bij de basis theorie dat een organisatie een geheel is van mensen, systemen en processen. Financiële processen zijn daar onderdeel van maar vertellen nooit het hele verhaal."

"Wel zie je een verschuiving. Rondom de eeuwwisseling mocht ik bijvoorbeeld een inkooporganisatie reorganiseren. We hebben toen ook het principe van Triple Bottom Line Reporting geïmplementeerd. De organisatie onderscheidde zich door hun aandacht voor goede arbeidsomstandigheden in de keten. Een aspect dat bij opdracht gunningen steeds belangrijker werd. De organisatie kon daarmee weer inkoopvoordeel afdwingen. De nadruk lag toen dus vooral op de S. Nu zie je dat organisaties vooral inzetten op de E."

'Is ESG een luxe op het moment dat je je het kunt permitteren of is ESG een intrinsieke drive?'

Vanuit een Finance & Control functie bekeken, wat zie dan jij als belangrijkste criterium?

"Misschien wel mijn meest belangrijke les is om door te vragen bij de directie, bestuurders. Doorvragen naar de kern van de organisatie; welke KPI, noem er één, is echt belangrijk? Dat is dan het belangrijkste criterium waar je je als organisatie op richt en waar je de interne organisatie op afstemt."

"Dat vraagt communicatieve vaardigheden en vooral een onderzoekende houding. Willen weten wat echt belangrijk is en dat gesprek aan durven te gaan met het hogere management. Want wat doet het hogere management als de brutowinst onder druk staat? Zwicht je dan voor een lager geprijsd product waar de leverancier geen oog heeft voor arbeidsomstandigheden? Of houd je vast aan je kernwaarde? Is ESG een luxe op het moment dat je je het kunt permitteren of is ESG een intrinsieke drive?"

En wat als ESG geen drive is voor de organisatie, dat men vooral compliant wil zijn?

"Dan weet je in ieder geval waar je je op moet richten vanuit zo'n finance en control functie. Je kunt het gesprek aan gaan of het vanuit maatschappelijk oogpunt een verstandige insteek is maar je weet in ieder geval op welke criteria je moet sturen. En je weet welke claims je wel of juist niet kunt waarmaken zodat je externe rapportage betrouwbaar is."

Je doelt op het voorkomen van greenwashing?

"Greenwashing gaat over je beter voordoen op het gebied van Environment, als het gaat om Social en diversiteit noemen we het soms pinkwashing. In de kern gaat het erom dat je als persoon, accountant en organisatie betrouwbare informatie levert, intern en extern. Alleen met betrouwbare informatie kun je het beste in control zijn als organisatie, daarnaast vind ik het ook een verplichting naar de maatschappij."

"Overigens begrijp ik ook dat je niet alles in een keer kunt oppakken, als je nog niet rapporteert over een van de aspecten van ESG dan wacht je ook een flinke uitdaging. Je zult je flink moeten verdiepen in de ESG verantwoordingsvereisten om vervolgens de brug te slaan naar je stelstel van interne beheersing maar ook naar je partners in de keten."

"De huidige maatschappelijke vraag naar verantwoording is groot, misschien ook wel te groot. Bedenk echter dat niet de hoeveelheid aan verantwoording relevant is maar dat de kwaliteit van je verantwoording ertoe doet. Doe wat je oppakt goed en blijf kritisch in hetgeen je doet en breidt vervolgens uit."

Je hebt ruim tien jaar in Australië gewoond en gewerkt, zie jij verschillen met Nederland op het gebied van duurzaamheid?

"ESG heeft internationaal aandacht. Wel zie je dat de S en G in Australië meer aandacht hebben dan de E. Met een veel lagere bevolkingsdichtheid heb je bijvoorbeeld minder discussies over gebruik van grond. Vanuit de geschiedenis waarbij de inheemse bevolking is onderdrukt zijn er nu programma's, richtlijnen voor de inheemse bevolking. Vergelijk het met het vrouwenquotum in Nederland om tot een evenwichtigere man-vrouwverhouding te komen voor topfuncties bij grote bedrijven."

"De verschillen zitten hem dus vooral in de nuances, aandachtsgebieden. ESG of duurzaamheid in zijn geheel staat ook daar hoog op de agenda van politiek en bedrijfsleven."

Heb je nog een afsluitende tip aan de collega's in finance en controle functies?

"We hadden het over KPI's, in de zin wat ga je meten, welke indicatoren zijn belangrijk voor de organisatie. Maar wellicht de belangrijkste KPI is die van Keep Personal Interest. Heb interesse en oog voor de mensen, als die KPI aanwezig is dan heb je de basis op orde."

Keep Personal Interest

In de ontwikkelaanpak duurzaamheid staan leerdoelen, competenties en suggesties voor het werkveld Finance & Control. De NBA wil daarmee leden helpen invulling te geven aan het verplichte PE-thema duurzaamheid.

Bekijk het ontwikkelmodel voor Finance & Control.