FAQ's Corona, diversen

Vraag

Hoe gaat de accountant om met de poortwachtersfunctie en frauderisico’s in deze Covid-19-periode?

Antwoord

Frauderisico's, risico's van witwassen en ook misbruik of oneigenlijk gebruik maken van middelen en crisisomstandigheden, kun je helaas niet los zien van elkaar. Crisisomstandigheden leiden tot verhoogde frauderisico's en andere frauderisico's. Allereerst is onder andere door afstandswerken sprake van verhoogde risico's vanuit de procesinrichting en interne beheersing. Tegelijk staan interne controleurs, interne accountants en ook toezichthouders meer op afstand. Voorts leidt onzekerheid over de crisissituatie tot persoonlijke financiële druk en dit zal het gedrag van werknemers en managers mogelijk beïnvloeden. Kortom crisis, onzekerheid en financiële druk beïnvloeden de fraudedriehoek en leiden tot verhoogde kans op fraude.

In deze periode rekent de maatschappij er op dat accountants, misschien meer dan ooit, blijven zorgen voor betrouwbare informatie. Het economisch verkeer en de solidariteit onderling is erbij gebaat dat beschikbare regelingen eerlijk worden gebruikt op basis van betrouwbare informatie. Het is de taak van alle accountants om hieraan bij te dragen, zowel in de rol van externe accountant, interne accountant, overheidsaccountant en accountant in business.

Wat wordt van de accountant verwacht in deze crisisomstandigheden?

Blijf de professioneel-kritische accountant
Belangrijk is dat de accountant rolvast blijft vanuit de kernwaarden die voor de beroepsuitoefening zo belangrijk zijn: integriteit en vakbekwaamheid. Dat vraagt veel van accountants, ieder in de eigen beroepsuitoefening. Dit betekent op de juiste wijze omgaan met frauderisico's en misbruik van of overtreding van regels detecteren.
Zowel voor organisaties als de accountant geldt dat het handelen altijd eerlijk, ethisch en uitlegbaar moet zijn. Zo niet dan wordt van de accountant een professioneel-kritische instelling verwacht om daarop door te pakken.

Specifieke rol voor accountants in business of interne accountants
Als accountants in business of interne accountants constateren dat sprake is van een overtreding van wet- en regelgeving, dan moeten zij handelen op basis van de NOCLAR-regelgeving. NOCLAR staat voor Non-Compliance with Laws And Regulations. Deze regelgeving geldt ook voor accountants die bij bedrijven in loondienst werkzaam zijn.

Specifiek rol voor accountants in de controle- en samenstelpraktijk
Ook zijn de standaarden 240, 250 en 4410 van toepassing op accountants; voor de uitwerking daarvan heeft de NBA een fraudeprotocol opgesteld.

Voor alle accountants geldt de poortwachtersfunctie
Tevens hebben alle accountants als zij zelfstandig of in accountantsorganisaties beroepsactiviteiten uitoefenen een belangrijke poortwachtersfunctie in het kader van de Wwft. Op grond van de poortwachtersfunctie voor de Wwft wordt van de accountant verwacht dat als bepaalde gedragingen of feiten worden getraceerd die duiden op ongebruikelijke transacties, in dat geval melding plaatsvindt bij FIU-Nederland, het meldpunt voor ongebruikelijke transacties op grond van de Wwft. Het is belangrijk te beseffen dat de crisissituatie de accountant niet ontslaat van die poortwachtersrol.

FIU-Nederland verzoekt om de coronagerelateerde ongebruikelijke transacties in het invoerveld [Reden verdacht] aan te duiden via de term 'Corona'. FIU-Nederland heeft ook recent een informatieblad met meldplichtigen gedeeld om specifieke risico's op witwassen door de bijzondere situatie als gevolg van Covid-19 (corona) onder de aandacht te brengen. Wij adviseren accountants kennis te nemen van dit informatieblad van FIU-Nederland en het op te vragen via info@fiu-nederland.nl onder vermelding van 'Corona'.

FIU-Nederland wijst in het informatieblad onder meer op de volgende van vele andere voorbeelden:

• Direct misbruik, zoals omvangrijke contante transacties waarbij de vrees voor instorting van het economisch stelsel wordt aangevoerd, overname van bedrijven die op omvallen staan, investeren in (vakantie)panden die verkocht moeten worden, aankoop van goud of andere makkelijk te verbergen en transporteren zaken van hoge waarde, enzovoort;
• Misbruik op korte termijn: misbruik van noodmaatregelen, het wegsluizen van uitkeringsgelden, opkopen van (horeca)ondernemingen, enzovoort;
• Misbruik in relatie tot bestaande witwasprocessen, zoals (in het buitenland) verborgen gelden direct overmaken op de rekening van een net opgerichte rechtspersoon, onder opgave van een coronagerelateerde oorzaak, terwijl hier geen economische verklaring voor is en het inzetten van stichtingen als vehikel voor financieel-economische criminaliteit, enzovoort.

NBA Helpt

Uitwerking frauderisicoanalyse 2020
De Werkgroep Fraude van de NBA werkt aan uitwerking van de impact van Covid-19 voor accountants en de frauderisicoanalyse voor organisaties en voor de interne en externe controles 2020.

Ethische dilemma's
De accountant kan bij de uitvoering van het werk ethische dilemma's ervaren. In die omstandigheden is het verstandig te consulteren bij collega’s dan wel via de helpdesk van de NBA gebruik te maken van beschikbare kennis en ervaring.

Wil jij met een beroepsgenoot spreken over dilemma's met betrekking tot dit onderwerp dan kan dit via een vertrouwenspersoon van de NBA. De vertrouwenspersonen zijn beroepsgenoten.

Geplaatst: 6 mei 2020 (08:50 uur)
Update: 6 mei 2020 (15:40)

Vraag

De bank vraagt in het kader van de aanvraag door de klant voor een borgstellingskrediet dat de accountant een verklaring afgeeft bij de liquiditeitsprognose. Kan de accountant volstaan met de toepassing van Standaard 4410?

Antwoord

1. Toepassing van deskundigheid van de accountant op het gebied van administratieve verwerking en financiële verslaggeving bij totstandkoming liquiditeitsprognoses

Standaard 4410 kan vrijwillig –en zo nodig aangepast- worden toegepast wanneer de accountant de opdracht heeft gekregen om het management te ondersteunen bij het opstellen en presenteren van andere dan historische financiële informatie, in dit geval toekomstgerichte financiële informatie in de vorm van prognoses (Zie Par. A3, Standaard 4410).

De accountant zal bij een dergelijke opdrachtaanvaarding voorkomen dat zijn betrokkenheid bij een rapportage verkeerd kan worden begrepen of onjuist wordt voorgesteld (Zie Par. A5, Standaard 4410). Dit kan bijvoorbeeld spelen als de bank bij een rapportage voor een financieringsaanvraag door de zichtbare betrokkenheid van de accountant mogelijk kan veronderstellen dat een controle is uitgevoerd.

Een samenstellingsverklaring maakt dan de verantwoordelijkheid en aard van de betrokkenheid van de accountant bij de rapportage duidelijk. Standaard 4410 kan dus vrijwillig worden toegepast bij liquiditeitsprognose (Zie Par. A3, Standaard 4410: toepassen van de deskundigheid van de accountant op het gebied van administratieve verwerking en financiële verslaggeving).

Bij dit type opdrachten zijn de uitgangspunten voor de prognose essentieel. Voor zover de klant deze niet zelf aandraagt zal de accountant deze op basis van zijn deskundigheid dan ook moeten afstemmen met de klant.

• Download de voorbeeldtekst voor een samenstellingsverklaring bij een liquiditeitsprognose

NB Dit betreft een voorbeeldtekst ten behoeve van een kredietaanvraag, in de HRA staat onder de voorbeeldteksten in paragraaf 5.2.2 ook een samenstellingsverklaring bij een liquiditeitsprognose, maar die is bestemd voor een uitkeringstoets.

2. Onderzoek door de accountant van de aanvaardbaarheid van de veronderstellingen bij de totstandkoming liquiditeitsprognoses

Indien de accountant wordt gevraagd de liquiditeitsprognose te onderzoeken en daarover te rapporteren, teneinde de geloofwaardigheid ten aanzien van de informatie te vergroten, dan kan een dergelijke opdracht niet onder Standaard 4410 worden uitgevoerd.

In dat geval zal de accountant Standaard 3400 toepassen. De accountant is ook bij toepassing van Standaard 3400 niet in staat een oordeel uit te spreken of de uitkomsten zoals weergegeven in de liquiditeitsprognose daadwerkelijk gerealiseerd zullen gaan worden.

Onder Standaard 3400 rapporteert de accountant over de aanvaardbaarheid van de door het bestuur van de entiteit opgestelde veronderstellingen, en verstrekt hij in het algemeen slechts een beperkte mate van zekerheid.

Eerste versie: 25 maart 2020
Laatste update: 8 april 2020 (10:00)

Vraag

Microrechtspersonen zijn vrijgesteld van specifieke toelichtingen in de jaarrekening. Dit betekent dat de uitzonderlijke omstandigheden als gevolg van de uitbraak van de coronapandemie niet zouden worden toegelicht in de jaarrekening. Hoe moet hier mee worden omgegaan in de jaarrekening?

Antwoord

RJ heeft recent de uiting 2020-5: 'Impact coronavirus op de jaarverslaggeving 2019' uitgebracht.

Hierin wordt gesproken over uitzonderlijke omstandigheden waardoor het verstrekken van aanvullende gegevens vereist is voor microrechtspersonen.

In alinea 202 van Richtlijn M1 'Microrechtspersonen' staan als voorbeelden van uitzonderlijke omstandigheden die zich kunnen voordoen en die het verstrekken van aanvullende gegevens vereisen:

• ernstige onzekerheid over de continuïteit;
• toepassing van liquidatiegrondslagen.

De kans is aanwezig dat de uitbraak van de coronapandemie leidt tot ernstige onzekerheid over de continuïteit. Maar ook kan bij onvermijdelijke discontinuïteit waardering op liquidatiegrondslagen vereist zijn. Dan is de RJ van mening dat er een toelichting opgenomen moet worden.

Het staat de accountant verder vrij om afhankelijk van de situatie met cliënten te bespreken of zij in deze omstandigheden aanvullende toelichtingen wensen op te nemen om het inzicht dat de jaarrekening geeft te verbeteren of om voor dit jaar de jaarrekening zelfs compleet als 'kleine vennootschap' in te richten en/of te publiceren. Er kunnen immers gebruikers van de jaarrekening zijn die hier waarde aan hechten.

Als de onderneming dit van u vraagt moet u ook aandacht aan de vergelijkende cijfers besteden. Eventueel moet de opdrachtbevestiging ook worden aangepast.

Geplaatst: 31 maart (11:05 uur)

Vraag

Ik gebruik in mijn praktijk een standaardbevestiging bij de jaarrekening om erkenning te krijgen van het management (LOR) en daarmee te voldoen aan COS 4410 paragraaf 37.

Is het bij een samenstellingsopdracht dan verstandig om de standaardtekst van de bevestiging bij de jaarrekening (LOR) aan te passen ten aanzien van de gevolgen van de coronapandemie voor de cliënt?

Antwoord

Op grond van COS 4410 dient de accountant vóórdat de samenstellingsverklaring wordt afgegeven een erkenning van het management te verkrijgen dat het de verantwoordelijkheid heeft genomen voor de definitieve versie van de samengestelde historische informatie.

Het is hierbij voor de accountant belangrijk om vast te stellen dat de jaarrekening door het management is begrepen en dat het management zich met de jaarrekening kan verenigen, zodat het die verantwoordelijkheid ook kan dragen.

Hierbij kan het bespreken van een schriftelijke, op de actuele situatie toegespitste bevestiging (LOR) behulpzaam zijn. Al is het maar om de aandachtspunten van dit moment gestructureerd onder de aandacht te kunnen brengen.

Nu er zoveel onzeker is als gevolg van de coronapandemie, kan een accountant van mening zijn dat er alleen verantwoordelijkheid voor de samenstellingsverklaring kan worden genomen als is vastgesteld dat aannames en besluitvorming die verwerkt zijn in de jaarrekening middels deze schriftelijke erkenning door het management ook wordt bevestigd.

Voorbeelden van situaties om met het management te bespreken en om de conclusies hiervan in het dossier vast te leggen.

Situatie 1 Geen twijfel of gerede twijfel

Het management heeft met uw hulp de jaarrekening toereikend opgesteld en toegelicht en de waarderingsgrondslag is op continuïteitstsbasis. Er is bij het management geen sprake van twijfel of gerede twijfel over de continuïteit als gevolg van de coronapandemie.

De erkenning van het management bevat dan bijvoorbeeld de volgende elementen:

• Bevestiging van het management dat er geen aanvullende uiteenzetting rond de gebeurtenis na balansdatum, zijnde de gevolgen van de coronapandemie, hoeft te worden opgenomen.
• Bevestiging dat er naar de beste inschatting en alle feiten en omstandigheden in ogenschouw genomen:
  - geen sprake is van een ernstige onzekerheid m.b.t. de continuïteit;
  - geen sprake is van onontkoombare discontinuïteit.
• Bevestiging dat er volgens het management op basis van de huidige omstandigheden en genomen overheidsmaatregelen geen reden is om aan deze positieve continuïteitsveronderstelling te twijfelen.
• Bevestiging dat het management van mening is dat de grondslagen van waardering en resultaatbepaling gebaseerd dienen te worden op de veronderstelling van de continuïteit van de onderneming.

Situatie 2 Wel twijfel, maar geen gerede twijfel

Het management heeft met uw hulp de gebeurtenissen na balansdatum in de jaarrekening toereikend toegelicht en de waarderingsgrondslag is op continuïteitstsbasis. Er is bij het management wel sprake van twijfel maar niet van gerede twijfel over de continuïteit als gevolg van de coronapandemie.

De erkenning van het management bevat dan bijvoorbeeld de volgende elementen:

• Bevestiging van het management dat de toelichting in de jaarrekening (voor zover op dit moment mogelijk) een goede uiteenzetting geeft rond de omstandigheden en onzekerheden waarin de organisatie als gevolg van de coronapandemie verkeert.
• Bevestiging dat er naar de beste inschatting en alle feiten en omstandigheden in ogenschouw genomen:
  - geen sprake is van een ernstige onzekerheid m.b.t. de continuïteit;
  - geen sprake is van onontkoombare discontinuïteit.
• Bevestiging dat er volgens het management op basis van de huidige omstandigheden en genomen overheidsmaatregelen geen reden is om aan deze positieve continuïteitsveronderstelling te twijfelen.
• Bevestiging dat het management van mening is dat de grondslagen van waardering en resultaatbepaling gebaseerd dienen te worden op de veronderstelling van de continuïteit van de onderneming.

Situatie 3 Gerede twijfel

Het management heeft met uw hulp een going-concernparagraaf in de waarderingsgrondslagen van de jaarrekening opgenomen en de waarderingsgrondslag is op continuïteitstsbasis. U neemt zelf een continuïteitsparagraaf op in de samenstellingsverklaring. Er is bij het management wel sprake van gerede twijfel over de continuïteit als gevolg van de coronapandemie.

De erkenning van het management bevat dan bijvoorbeeld de volgende elementen:

• Bevestiging van het management dat de continuïteitsparagraaf in de jaarrekening (voor zover op dit moment mogelijk) een goede uiteenzetting geeft rond omstandigheden en onzekerheden waarin de organisatie als gevolg van de coronapandemie verkeert.
• Bevestiging dat er naar de beste inschatting en alle feiten en omstandigheden in ogenschouw genomen:
  - sprake is van een onzekerheid van materieel belang op grond waarvan twijfel zou kunnen bestaan over de continuïteit van de organisatie;
  - geen sprake is van onontkoombare discontinuïteit.
• Bevestiging dat zonder de nog onzekere medewerking van derden niet aan de verplichtingen kan worden voldaan waardoor het voortbestaan onzeker is.
• Bevestiging dat er volgens het management op basis van de huidige omstandigheden en genomen overheidsmaatregelen geen reden is om aan deze positieve continuïteitsveronderstelling te twijfelen.
• Bevestiging dat het management van mening is dat de grondslagen van waardering en resultaatbepaling gebaseerd dienen te worden op de veronderstelling van de continuïteit van de onderneming.

NB Daar waar management staat dient in voorkomende gevallen ook de met governance belaste personen te worden gelezen.

Geplaatst: 31 maart 2020 (15:30 uur)

Vraag

Situatie
Onze cliënt heeft een holding en een 100% werkmaatschappij. Die werkmaatschappij zal naar verwachting in 2020 een groot verlies maken. Dividenduitkering is op basis van een reële prognose in 2020 niet mogelijk op grond van de balanstest en de uitkeringstoets.

In de NBA Alert 42 staat: "Voor boekjaren of andere rapportages met een rapportagedatum van vóór eind februari 2020, kan de impact van de coronacrisis gezien worden als gebeurtenissen na balansdatum die niets zeggen over de situatie per balansdatum". Met andere woorden; de coronacrisis is een "non-adjusting event".

In een artikel van John Weerdenburg op Accountant.nl staat dat een wettelijke reserve deelneming wordt aangehouden voor zover de deelnemende vennootschap niet in staat is om de uitkering(en) zonder beperkingen te bewerkstelligen. Met andere woorden; de deelneming mag geen uitkeringen doen die tot gevolg hebben dat zij niet kan voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden.

De vraag is nu, hoe dit zich tot elkaar verhoudt voor de jaarrekening van de holding per 31-12-2019. Moet er gezien de situatie in 2020, uit voorzichtigheid, toch een aanpassing van de wettelijke reserve per 31-12-2019 plaatsvinden?

Antwoord

Deze vraag is voorgelegd aan de Commissie voor de jaarverslaggeving (CJ)/Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ). Hun standpunt is als volgt:

COVID-19 is per 31-12-2019 een non-adjusting event; dit impliceert dat op balansdatum sprake is van vermelding van eventuele materiële gebeurtenissen na balansdatum. Geen verwerking dus.

Datzelfde geldt dan in het verlengde ook voor het resultaat deelneming bij de holding en de vorming van een wettelijke reserve deelnemingen in het kader van het niet (kunnen) uitkeren van dividend door de deelneming. Ook hier is dus sprake van een non-adjusting event.

Eventuele effecten van COVID-19 voor de uitkeerbaarheid in 2020 zouden eventueel bij de moeder in de toelichting kunnen worden uiteengezet. Mogelijk zal dit gezien de complexiteit op basis van professional judgement alleen in uitzonderingsgevallen kunnen plaatsvinden.

Uitkeringstoets

De uitkeringstoets die vereist is voor een dividenduitkering is geen verslaggevingsvraagstuk. Bij een concreet voornemen voor een dividenduitkering in 2020 zal de uitkeringstoets in 2020 moeten worden gedaan en dan zal rekening worden gehouden met COVID-19-effecten in 2020.

NB Een besluit tot uitkering dat niet voldoet aan de balanstest is nietig.

Geplaatst: 23 april 2020 (09:25 uur)

Antwoord

Het wordt voor ondernemers mogelijk om te verwachten verlies in 2020 als gevolg van de coronacrisis te verrekenen met de winst van 2019.

Door het vormen van deze zogenaamde fiscale coronareserve wordt het voor bedrijven mogelijk een nadere (lagere) voorlopige aanslag vennootschapsbelasting 2019 aan te vragen. Op die manier kunnen bedrijven eerder aanspraak maken op verrekening, dan pas na de aangifte vennootschapsbelasting 2020 in 2021.

Het kabinet zal later meer duidelijkheid verschaffen aan bedrijven over de te ondernemen stappen rondom deze coronareserves.

De hoogte van deze zogenaamde fiscale coronareserve mag in ieder geval niet hoger zijn dan de winst over 2019. Bij de Belastingdienst vindt u dan nadere uitleg.

Meer informatie hierover kunt u ook vinden in de Kamerbrief over aanvullende fiscale maatregelen in verband met coronacrisis.

Anticiperend hierop zullen wij in overleg met het CJ proberen te komen tot een eenduidige verwerkingswijze voor commerciële en fiscale jaarrekeningen over 2019 en 2020.  Zodra hierover meer bekend is, zullen wij dit in deze FAQ updaten.

Let op: deze fiscale mogelijkheid geldt niet voor de inkomstenbelasting!

Update 9 mei 2020

Meer informatie kunt u vinden in het beleidsbesluit Noodmaatregelen coranacrisis van 9 mei 2020, in paragraaf 8.3. Fiscale reserve 2019 voor coronagerelateerd verlies 2020.

Update 19 juni 2020

Vandaag is de RJ-uiting 2020-8 'Impact fiscale coronareserve op de jaarverslaggeving 2019' bekendgemaakt.

De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) geeft in deze RJ-Uiting de belangrijkste aandachtspunten inzake de verwerking van de fiscale coronareserve in de jaarrekening weer. In de bijlagen zijn de voor de verwerking in de jaarrekening relevante bepalingen uit de Richtlijnen en de desbetreffende bepalingen uit het besluit inzake de fiscale coronareserve opgenomen.

Geplaatst: 29 april 2020 (12:15 uur)
Update: 22 juni 2020 (09:25)

Antwoord

In het bestand met aanvullende voorbeeldteksten (Word) op de pagina met voorbeeldteksten vindt u onder paragraaf 3.1.4 Assurance-rapport inzake inlening personeel een voorbeeldtekst. Hierin wordt ten behoeve van de inlener bevestigd dat de uitlener van personeel:

• De wettelijke voorgeschreven omzetbelasting inzake de terbeschikkingstelling en de loonheffing over 202X , met betrekking tot de in de opgave vermelde medewerkers van de uitlener in alle van materieel belang zijnde aspecten heeft aangegeven en afgedragen aan de belastingdienst; en
• De loonadministratie van de in de opgave vermelde medewerkers betreffende het te werk stellen, in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoet, aan de daaraan gestelde eisen in artikel 28 van de Wet op de loonbelasting 1964.

Doelstelling van deze verklaring is dat de inlener zijn factuur van de uitlener bevrijdend kan betalen, zonder risico te lopen om naderhand te worden aangesproken door de Belastingdienst, wegens het door de uitlener niet voldoen aan de verplichtingen.

Wanneer de uitlener niet aan betalingsverplichtingen heeft voldaan, als gevolg van een beroep op uitstel van betaling in het kader van de coronanoodmaatregelen, loopt de inlener dus nog steeds het risico te worden aangesproken. Aanpassing van de verklaring zal derhalve in de meeste gevallen geen toegevoegde waarde hebben voor de inlener. De NBA adviseert accountants die onder normale omstandigheden inleenverklaringen afgeven dan ook om in overleg te treden met hun cliënt of er nog wel een toegevoegde waarde is van de verklaring onder de gegeven omstandigheden.

Geplaatst: 25 mei 2020 (10:40 uur)

Antwoord

De WHOA (Wet Homologatie Onderhands Akkoord) is op 1 januari 2021 ingegaan binnen de Faillissementswet en helpt bedrijven die door hoge schulden failliet dreigen te gaan. Met de WHOA kunnen deze bedrijven een doorstart maken of gecontroleerd stoppen.

De wet regelt in de Faillissementswet dat de rechtbank een onderhands akkoord tussen een onderneming en zijn schuldeisers en aandeelhouders betreffende de herstructurering van schulden kan goedkeuren (homologeren). De homologatie betekent dat het akkoord verbindend is voor alle bij het akkoord betrokken schuldeisers en aandeelhouders. Zij die niet met het akkoord hebben ingestemd, kunnen toch aan het akkoord worden gebonden als de besluitvorming over en de inhoud van het akkoord aan bepaalde eisen voldoet. Dit wordt ook wel een dwangakkoord genoemd.

Op kvk.nl vindt u het stappenplan samen met de WHOA-routekaart. Het stappenplan gaat uit van de situatie dat de rechter akkoord geeft aan de voorgestelde schuldenregeling (homologatie).

De 7 stappen zijn:

1. Leg afspraken vast in conceptakkoord (inschatting: vanaf 2 dagen tot maximaal 8 maanden).
2. Leg conceptakkoord voor aan schuldeisers (1 dag).
3. Organiseer een stemming (8 dagen).
4. Deel verslag van stemming (7 dagen).
5. Advocaat dient homologatieverzoek in bij rechtbank (1 dag, zo snel mogelijk).
6. Bezwaarperiode (8 tot 14 dagen).
7. Uitspraak rechter: homologatie akkoord (de rechter neemt na de zitting zo snel mogelijk een beslissing over het akkoord van uw klant).

De wetswijziging is van 7 oktober 2020.

Geplaatst: 11 januari 2020 (12:05 uur)

Vraag

Er zijn verschillende regelingen voor het terugbetalen van coronaschulden. Hoe zien die eruit?

Antwoord

Bijgaand het overzicht dat ten behoeve van het webinar van 22 september 2022 is afgestemd met de Belastingdienst, UWV en RVO.

Actuele informatie kunt u hier vinden:

• Belastingdienst: Overzicht bijzonder uitstel van betalen vanwege de coronacrisis
• UWV: Terugbetalen NOW
• RVO: Terugbetalen via een betalingsregeling
• Ondernemersplein: Belastingschuld afbetalen met een betalingsregeling van de Belastingdienst

* De Tweede Kamer heeft op 22 september 2022 een motie aangenomen waarin onder andere wordt verzocht om de betaalpauze bij de Belastingdienst van 3 naar 6 maanden te verruimen. De verruiming is opgenomen in een wijziging van het Besluit noodmaatregelen coronacrisis.

Geplaatst: 22 september 2022 (9:20 uur)
Update: 5 oktober 2022 (9:02 uur)

Vraag 1: Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis voor de deadline van indienen van de jaarrekeningen 2019 van decentrale overheden?

Decentrale overheden dienen vóór 15 juli 2020 de jaarstukken aan te leveren. Dit betreft zowel stukken voor de SiSa-verantwoording bij het CBS, als het indienen van jaarstukken bij de provinciale toezichthouders.

Gemeenten en accountants ondervinden consequenties van het coronavirus. Zo is niet alle controledocumentatie digitaal toegankelijk (waaronder cliëntdossiers in het sociale domein) en is er afhankelijkheid van informatie van derde partijen, met mogelijk vertraging in de aanlevering en de uitvoering van reviewwerkzaamheden. Ook leggen gemeenten prioriteit bij de inrichting van de noodmaatregelen inzake de uitbreiding van de Bbz-regeling. In hoeverre is uitstel voor inlevering van de jaarrekeningen te verwachten?

Antwoord

Het ministerie van BZK meldt in de IBI nieuwsbrief, nummer 93, 20 maart 2020 dat het denkbaar is dat de maatregelen die getroffen zijn in het kader van de verdere verspreiding van het coronavirus impact hebben op de vaststelling van de jaarrekening 2019 van decentrale overheden. Bijvoorbeeld omdat de controlewerkzaamheden van de accountant niet volgens plan uitgevoerd kunnen worden, dan wel omdat de gemeenteraad of provinciale staten niet bijeen kunnen komen. Veel is echter nog onzeker. Controlewerkzaamheden kunnen op afstand worden verricht en wellicht kunnen vergaderingen van raden en staten straks wel weer doorgang vinden.

Indien het noodzakelijk is zal de minister van BZK de termijnen voor de aanlevering van de jaarstukken aanpassen. BZK verzoekt decentrale overheden niet zelf uitstelverzoek hiervoor in te dienen, tenzij er sprake is van andere redenen. Dit geldt ook voor de indiening van de begroting door Gemeenschappelijke regelingen (voor 1 augustus 2020).

BZK overweegt verruiming van de indieningstermijn, waarbij gedacht kan worden aan het regime zoals dat van kracht was voor het verslagjaar 2015 (SiSa vóór 15 juli 2020 en de vastgestelde jaarrekening op een later moment). Indien de termijnen voor 2020 worden aangepast, wordt dit gecommuniceerd via BZK / IBI-nieuwsbrieven. Provinciale toezichthouders zijn hiervan ook op de hoogte. De NBA houdt nauw contact met BZK over de mogelijke verruiming van de indieningstermijn.

Vraag 2: Wat moet er in de jaarrekeningen 2019 van decentrale overheden over Covid-19 worden opgenomen?

Voorts geeft de commissie BBV op haar website aan dat het COVID-19-(corona)virus geen financiële gevolgen heeft voor de jaarrekening 2019. Wel heeft het COVID-19-virus gevolgen voor de financiën van 2020 vanwege de maatschappelijke impact. Dit is dan ook een gebeurtenis na balansdatum die niets zegt over de situatie op balansdatum, maar wel iets zegt over de situatie na balansdatum en voordat de jaarstukken worden vastgesteld. Gezien de grote impact van het COVID-19-virus waarvan de financiële effecten onzeker (maar materieel) kunnen zijn, moet deze gebeurtenis na balansdatum worden toegelicht in de toelichting bij de jaarrekening 2019 en ook moet de invloed (financieel /procesmatig) worden opgenomen in het jaarverslag.

De commissie heeft op haar website de voorbeeldteksten opgenomen voor gebeurtenissen na balansdatum en voor toelichting in het jaarverslag.

Gebeurtenissen na balansdatum
Hieronder wordt een toelichting opgenomen overeenkomstig de notitie Gebeurtenissen na Balansdatum van de Commissie BBV met minimaal het volgende:

“Het COVID-19 (Corona) virus heeft geen financiële gevolgen voor de jaarrekening 2019, maar wel voor naar verwachting veel beleidsterreinen van onze begroting 2020 en mogelijk voor de jaren daarna. Hoe groot de financiële impact zal zijn is nu onmogelijk te bepalen. We monitoren onze risico’s en die van onze partners voortdurend. Onze organisatie loopt geen risico voor de continuïteit. We bewaken onze liquiditeitspositie goed en nemen zo nodig maatregelen om onze taken gedurende deze crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren.”

Jaarverslag
Daarin wordt voorgesteld een tekst met de volgende strekking op te nemen:

“De uitbraak van COVID-19 (Corona) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. De wereldwijde pandemie leidt tot ongekende omstandigheden. Voor de aanpak van COVID-19 kijken wij wat we, aanvullend op de landelijk maatregelen van het Rijk, kunnen doen. Dit raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen.”

Uiteraard staat het de organisatie vrij om een eigen soortgelijke tekst en/of een uitgebreidere toelichting op te nemen. Dit geldt ook voor nadere toelichting van mogelijke risico’s in de paragraaf weerstandsvermogen.

Vraag 3: Hoe luidt de tekst in de benadrukkingsparagraaf in de controleverklaring bij de jaarrekening 2019 van de accountant?

De NBA heeft NBA Alert 42 over het COVID-19-virus in relatie tot de accountantscontrole gepubliceerd. Voor de controle van jaarrekeningen van decentrale overheden wordt geadviseerd deze alert bij de controlewerkzaamheden te betrekken.

In NBA Alert 42 is een voorbeeldtekst voor de benadrukkingsparagraaf in de controleverklaring opgenomen. Voor decentrale overheden behoeft continuïteit geen issue te zijn (bijv. gemeenten / provincies). Daarom is in navolging van het voorbeeld in de NBA Alert hieronder een voorstel tekst voor decentrale overheden opgenomen.

Paragraaf ter benadrukking van de impact van COVID-19
Het Coronavirus heeft ook invloed op […] (naam klant). Wij wijzen op de toelichting die is opgenomen onder de “gebeurtenissen na balansdatum” in de toelichting op de jaarrekening (pagina XXX) waarin [..] (het college van burgemeester en wethouders / gedeputeerde staten / dagelijks bestuur) de mogelijke invloed en gevolgen van het coronavirus (COVID-19) op de organisatie en op de omgeving waarin de gemeente opereert alsmede de genomen en geplande maatregelen om met deze gebeurtenissen en omstandigheden om te gaan heeft beschreven. Zij geven aan dat er onzekerheden bestaan en dat het daarom op dit moment redelijkerwijs niet goed mogelijk is om de toekomstige effecten op de financiële resultaten en financiële positie in de jaarrekening 2019 van […] (naam klant) in te schatten. Naar verwachting zijn er veel financiële gevolgen voor veel beleidsterreinen van de begroting 2020 en mogelijk voor de jaren daarna. Ons oordeel bij de jaarrekening 2019 is niet aangepast met betrekking tot deze aangelegenheid.

Eerste versie: 23 maart 2020
Laatste update: 2 april 2020 (11:55)

Pensioenfondsen hebben als gevolg van de dalende rente in februari en de sterk dalende beurskoersen in maart ook forse dalingen van hun dekkingsgraden. De sterk dalende dekkingsgraden van pensioenfondsen hebben, volgens het Financieele Dagblad, voorlopig nog geen grote gevolgen. Pensioenfondsen met dekkingsgraden van minder dan 100 procent mogen geen pensioenen meer overdragen. Maar pas aan het einde van dit jaar wordt besloten over een eventuele verlaging van pensioenen. Daarbij is de dekkingsgraad van 31 december leidend. Herstel van de beurzen of een stijging van de rente van later in het jaar (bijvoorbeeld als gevolg van fors stijgende overheidsuitgaven in Europa vanwege de economische gevolgen van het coronacrisis), kan verlagingen nog voorkomen. Of het kabinet kan, zoals in november vorig jaar, in het najaar opnieuw uitstel verlenen vanwege de uitzonderlijke omstandigheden. Vorig jaar heeft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid pensioenfondsen al een jaar uitstel gegeven, om tijd te kopen voor de uitwerking van het pensioenakkoord. Een voorwaarde was wel dat zij dekkingsgraden hadden van ten minste 90 procent.

In dit verband willen wij nog wijzen op een onlangs uitgebrachte open brief van de NBA over pensioenen. In deze brief wijzen wij op aandachtspunten die pensioenfondsen kunnen opnemen in hun jaarverslag en (toelichtingen in de) jaarrekening over boekjaar 2019.

17 maart 2020

Is er internationale guidance beschikbaar voor vaktechnische vraagstukken of zijn er internationaal checklists beschikbaar rond het coronavirus van bijvoorbeeld IFAC of Accountancy Europe?

Antwoord

Ja, die informatie is er, en beschikbaar in het Engels.

Op de website van IFAC staan onder andere de volgende onderwerpen:

Audit, ethics & independence

1. Using specialists in the Covid-19 environment
2. Auditing accounting estimates in the current evolving environment due to Covid-19
3. Applying the code's conceptual framework in Covid-19 circumstances
4. Financial reporting and audit guide: Financial reporting and audit issues stemming from Covid-19

Financial reporting

1. Summary of Covid-19 financial reporting considerations
2. Summary of Covid-19 audit considerations
3. Communication in relation to the impact of Covid-19 on accounting and reporting
4. Impairment of intangible assets and goodwill

Business continuity and recovery

1. Small business continuity checklist
2. Digitalisation and the global pandemic

Op de website van Accountancy Europe staan onder andere de volgende onderwerpen:

1. What Covid-19 made clear: corporate governance needs to focus on the right risks. Good governance & Sustainable Economy.
2. 4 steps to a sustainable recovery from Covid-19. EU policy.
3. Public Sector and the coronacrisis part 1 and 2. Public sector Podcast.
4. Coronavirus resources for European accountants. Professional matters:
   - Coronavirus crisis: implications on reporting and auditing
   - Covid-19: 5 key steps for accountants to guide SMEs through the crisis
   - Coronavirus crisis: 15 actions for governments to protect European SMEs
   - Coronavirus crisis resources – banks
   - Coronavirus crisis: country responses to the implications on reporting
   - Coronavirus' impact on auditing for 2019 year-ends and beyond
   - Coronavirus' impact on ongoing audits
   - Coronavirus: actions for the public sector
   - Coronacrisis: lessons for a more sustainable future
5. Coronavirus' impact on ongoing audits. Professional matters.

Geplaatst: 20 oktober 2020 (10:39)