Antwoorden op veelgestelde vragen over de beschrijving van werkzaamheden en bevindingen in accountantsprotocollen o.b.v. Standaard 4400 (voorheen Standaard 4400N) en ook het rapport van de accountant.
Met ingang van 1 januari 2024 is de herziene Standaard 4400 ingegaan. De terminologie van het beschrijven van werkzaamheden en bevindingen is onder Standaard 4400 (voorheen Standaard 4400N) Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden aangepast.
De werkgroep COPRO van de NBA beoordeelt protocollen op uitvoerbaarheid. Hierbij zien we vaak nog verwijzingen naar de oude Standaard 4400N met verouderde beschrijvingen van de uit te voeren werkzaamheden en bevindingen. Opstellers van protocollen weten dan niet dat de beschrijvingen in accountantsprotocollen onder Standaard 4400N vanaf 2024 moeten worden aangepast.
In paragraaf A34 van Standaard 4400 is de term: ‘de accountant stelt vast’ een van de termen die minder geschikt is voor een 4400-opdracht omdat dit een oordeel of conclusie kan impliceren. Wij raden af om deze terminologie te gebruiken bij protocollen onder Standaard 4400. Daarom behoren deze teksten van te verrichten werkzaamheden en bevindingen in de protocollen vanaf 2024 te worden aangepast.
In de herziene Standaard 4400 zijn vanaf paragraaf A31A t/m A36 voorbeelden van beschrijvingen van werkzaamheden en bevindingen opgenomen. Zie ook A34:
A34, Termen die onduidelijk, misleidend of voor verschillende interpretaties vatbaar kunnen zijn, afhankelijk van de context waarin ze worden gebruikt, zijn bijvoorbeeld:
termen die onder de standaarden worden geassocieerd met assurance, zoals ‘geeft een getrouwe weergave’ of ‘getrouw beeld’, ‘controle’, ’beoordeling’, ‘zekerheid’, ‘oordeel’, of ‘conclusie’;
termen die het tot uitdrukking brengen van een oordeel of van een conclusie impliceren, zoals ‘wij certificeren , ‘wij verifiëren’, ‘wij hebben vastgesteld’ met betrekking tot de bevindingen;
onduidelijke of vage formuleringen zoals ‘wij hebben alle toelichtingen ontvangen en alle werkzaamheden uitgevoerd die wij nodig achtten’; termen die voor verschillende interpretaties vatbaar zijn, zoals ‘materieel’ of ‘significant’;
onnauwkeurige omschrijvingen van werkzaamheden zoals ‘bespreken’, ‘evalueren’, ‘testen’, ‘analyseren’ of ‘onderzoeken’ zonder de aard en omvang, en indien van toepassing, de timing, van de uit te voeren werkzaamheden te specificeren. Het gebruik van het woord ‘bespreken’ kan bijvoorbeeld onnauwkeurig zijn zonder te specificeren met wie de bespreking is gehouden of welke specifieke vragen zijn gesteld;
termen die suggereren dat de bevindingen geen feitelijke resultaten weergeven, zoals ‘naar onze mening’, ‘vanuit ons perspectief’ of ‘wij nemen het standpunt in dat’.
In de herziene Standaard 4400 zijn vanaf paragraaf A31A t/m A36 voorbeelden van beschrijvingen van werkzaamheden en bevindingen opgenomen. In paragraaf A33 staat terminologie die passend is bij de overeengekomen specifieke werkzaamheden. Zie ook A33:
A33, De overeengekomen specifieke werkzaamheden worden objectief beschreven, in bewoordingen die duidelijk, niet misleidend en niet voor verschillende interpretaties vatbaar zijn. Dit betekent dat zij voldoende specifiek worden beschreven zodat de beoogde gebruiker de aard en de omvang en, indien van toepassing, de timing van de uitgevoerde werkzaamheden kan begrijpen. Het is belangrijk te erkennen dat elke term mogelijk op een onduidelijke of misleidende manier kan worden gebruikt, afhankelijk van de context of van het ontbreken daarvan. Ervan uitgaande dat de termen passend zijn in de context waarin ze worden gebruikt, zijn voorbeelden van beschrijvingen van activiteiten die aanvaardbaar kunnen zijn:
De NBA heeft een voorbeeldtekst van een rapport inzake overeengekomen specifieke werkzaamheden, zie Voorbeeldteksten, onderdeel 4 van het Word-document. Verder zijn er voorbeelden van beschrijvingen van overeengekomen specifieke werkzaamheden en bevindingen, zie bijlage 2 bij de Standaard. In deze bijlage zijn zowel voorbeelden opgenomen van bevindingen waarbij geen uitzonderingen zijn gevonden als bevindingen waarbij wel uitzonderingen zijn gevonden.
In protocollen en in regelingen zien we regelmatig nog een verwijzing naar Standaard 4400N. Met ingang van 1 januari 2024 is de herziene Standaard 4400 ingegaan.
Volgens de NV COS moeten accountants de herziene Standaard 4400 toepassen vanaf de ingangsdatum van de wijziging. Met het volgen van de herziene Standaard 4400 wordt (indirect) ook voldaan aan de vereisten van de oude Standaard 4400N. Wij raden daarom het volgende aan:
Let op dat de formulering van de werkzaamheden en bevindingen in het rapport inzake overeengekomen specifieke werkzaamheden aansluit op de herziene Standaard 4400, zie FAQ 1 en 2 hierboven.
Let op dat het modelrapport o.b.v. Standaard 4400 ook aangepast dient te worden aan de meest recente NBA-voorbeeldteksten ten tijde van het opstellen van het protocol. Om de samenhang en herkenbaarheid van het accountantsproduct te bevorderen raadt de NBA het gebruik van de meest recente NBA-voorbeeldteksten aan. Wel blijft de accountant zelf verantwoordelijk voor het gebruik van de juiste tekst. De accountant zal deze nog moeten afstemmen op de specifieke situatie, zie FAQ 3 hierboven.
Meld graag aan de secretaris van de werkgroep COPRO welk protocol nog op de oude Standaard 4400N is gebaseerd, via j.dejong@nba.nl. Bij de jaarlijkse update van het protocol of bij regulier onderhoud van het protocol zal COPRO de verwijzing naar de standaard laten aanpassen door de opsteller van het protocol.