Consultatie Handreiking 1153 Frauderisicoanalyse

Aanleiding

Uit de verkennende oorzakenanalyse van de NBA naar het detecteren en opvolgen van frauderisico’s door accountants en het AFM rapport Scherper op frauderisico’s komen aandachtspunten naar voren inzake de frauderisicoanalyse. Deze zien toe op de professioneel-kritische instelling, de kennis van fraude, de entiteit en diens processen en de vertaling hiervan naar frauderisicofactoren en risico’s. De NBA geeft hier opvolging aan door middel van de publicatie van deze handreiking bij de toepassing van de standaarden met nadere duiding en praktijkvoorbeelden ter aanvulling van de kennis van de controlerend accountants op relevante issues in relatie tot het fraudethema. 

Scherper op frauderisico’s

De accountant moet bij de controle van historische financiële informatie risico’s op afwijkingen van materieel belang identificeren en inschatten. Deze afwijkingen kunnen het gevolg zijn van fraude. Daarom maakt een frauderisicoanalyse deel uit van de algehele risicoanalyse door de accountant.

De professioneel-kritische rol van de accountant is belangrijk bij het opvolgen van de controlestandaarden en het adequaat uitwerken en vastleggen van overwegingen ten aanzien van de frauderisicoanalyse. 

In deze handreiking wordt uitgelegd wat van de controlerende accountant verwacht wordt om een goede frauderisicoanalyse te maken. Er wordt ingegaan op het verkrijgen van inzicht in de te controleren organisatie en haar omgeving (bedrijfsverkenning), het op basis daarvan identificeren

en evalueren van frauderisicofactoren en het inschatten en specifiek maken van de veronderstelde en onderkende frauderisico’s.

Kijken door een fraudelens

Accountants worden aangemoedigd om bij de controle te kijken door een fraudelens, om met een redelijke mate van zekerheid vast te stellen dat de financiële overzichten vrij zijn van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude. Daarbij spelen diverse Standaarden uit de NV COS een rol: 200, 230, 240, 250, 260, 315, 330, 450, 580 en 700.

Reikwijdte handreiking 1153

De handreiking gaat niet in op de vervolgstappen die nodig zijn bij aanwijzingen en vermoedens van fraude. Daarvoor wordt verwezen naar het NBA Fraudeprotocol, waarin op basis van o.a. Standaarden 240 en 330 wordt uitgewerkt wat je van de accountant mag verwachten als het gaat om fraude. Voor een nadere uitwerking van de corruptie-risicoanalyse, als onderdeel van frauderisicoanalyse verwijzen wij naar de geactualiseerde handreiking 1137. Ook het rapporteren over fraude in de controleverklaring komt in deze handreiking niet aan de orde. Daarvoor is handreiking 1150 beschikbaar.

Consultatietermijn

De consultatietermijn liep van 25 juli tot en met 16 september 2024. Hieronder zijn de individuele consultatiereacties opgenomen. Ook publiceren wij een samenvatting van de beantwoording van de diverse consultatievragen. Hierbij hebben wij aangegeven welke opvolging wij hebben gegeven aan de diverse reacties.

Definitieve handreiking

De NBA heeft op 19 maart 2025 de definitieve handreiking 1153 gepubliceerd. De handreiking helpt controlerend accountants om de standaarden goed toe te passen bij het maken van hun frauderisicoanalyse als onderdeel van de algehele risicoanalyse.

Inmiddels heeft de AFM ook een rapport uitgebracht over de controlewerkzaamheden bij frauderisico’s (Accountants moeten specifieker en diepgaander controleren op frauderisico's). De nu gepubliceerde handreiking gaat niet specifiek in op de controlewerkzaamheden bij frauderisico’s, de handreiking richt zich op het identificeren en evalueren van frauderisicofactoren en het op basis daarvan inschatten en specifiek maken van de frauderisico’s. Uiteraard moeten accountants bij geïdentificeerde frauderisico’s controlewerkzaamheden uitvoeren om voldoende en geschikte controle-informatie te verkrijgen. De NBA verwijst hiervoor naar de Standaarden in de NV COS, en meer specifiek naar Standaarden 240 en 330.